Kiedy firma jest „rodzinna”?
Ponad 60 proc. wszystkich firm w Polsce, to przedsiębiorstwa rodzinne.
Przyczyniają się one do powstania 40 proc. produktu krajowego brutto i gwarantują prawie 2/3 wszystkich miejsc pracy.
Firmy rodzinne bardziej nastawione są na trwanie, niż na zysk.
Przedsiębiorcy rodzinni myślą w perspektywie nie jednej kadencji,
lecz jednego lub wielu pokoleń.
Dla nich doraźny zysk nie jest celem, lecz środkiem.
– O tym, że firma jest rodzinna można mówić dopiero po jakimś czasie jej funkcjonowania. Moim zdaniem jest to minimum piętnaście lat. Tyle mniej więcej potrzeba od chwili utworzenia przedsiębiorstwa, żeby wypracować jego program oraz zasady porządkujące działalność i na tej bazie podjąć decyzję, że za jakiś czas przekazane ono będzie w ręce następnego pokolenia. Dopiero od tego momentu można mówić o firmie rodzinnej, jako kategorii odmiennej od innych firm, bo mającej inny horyzont czasowy działania: nastawiony na długoletnie trwanie a nie doraźne efekty – powiedział Jan Jabłkowski, doradca zarządu Domu Towarowego Bracia Jabłkowscy.
Zdaniem Elżbiety Grycan, firma rodzinna charakteryzuje się tym, że właściciele – nieustannie w niej pracując – w ogóle nie czują, że są w pracy.
Najszersza możliwa definicja mówi, że firma jest rodzinna wtedy, gdy tak się czuje i sama tak o sobie mówi.
– Spośród wielu różnych definicji firmy rodzinnej, tę właśnie uważam za najlepszą. Wydaje mi się ona bowiem najbardziej intuicyjna i emocjonalna. Najbardziej też odwołuje się do uczuć i wartości – mówi Andrzej Jacek Blikle, prezes stowarzyszenia Inicjatywa Firm Rodzinnych.
Wyróżnia przede wszystkim rodzinność
Firmy rodzinne są bardzo różnorodne pod każdym względem – branży, wielkości, rodowodu, doświadczeń, pozycji na rynku, zamożności itp. Rozmaicie też organizują swoją pracę. Wiele je więc różni, ale też sporo łączy.
Ze wszystkich cech, które można przypisać biznesom rodzinnym jedna wszak wyróżnia się zdecydowanie: ich RODZINNOŚĆ. I to ona jest niejako wspólnym mianownikiem w tej grupie przedsiębiorstw, wyróżniając biznesy rodzinne spośród wszystkich innych. Znaczy zaś tyle, że firmy te wyznają podobne wartości i noszą w sobie przekonanie, iż ojcowizny się nie sprzedaje tylko dlatego, że chwilowo przestała rodzić. Wręcz przeciwnie: w momentach trudnych dla firmy cała rodzina staje, żeby ją ratować.
Rodzinność może być dla tej grupy firm zarówno ułatwieniem, jak i utrudnieniem. Czasem bliskie więzy między ludźmi sprawiają, że wspólnicy bardzo sobie ufają i łatwo uzgadniają rozmaite decyzje. Bywa jednak, że – obok uczuć i emocji – między bliskimi osobami istnieją też rozmaite animozje i ambicje, które utrudniają, a w skrajnych przypadkach wręcz uniemożliwiają wspólne prowadzenie firmy oraz podejmowanie decyzji.
W firmie rodzinnej sprawy zawodowe i prywatne są ze sobą ściśle sprzęgnięte, wszystko dzieje się równolegle. Ideałem jest, żeby odbywało się to z pożytkiem dla firmy i bez szkody dla relacji w rodzinie. A to nie jest łatwe.
W rodzinie najważniejsza jest miłość. W firmie natomiast wszystko regulują przepisy prawne, kodeksy itd. Także relacje budowane są tu inaczej niż w rodzinie. Inne też są cele organizacji biznesowej, a inne rodzinnej. W rodzinie zazwyczaj nie wyklucza się osób, które nie działają zgodnie z jej celami i nie robią tego, co należy do ich obowiązków. Natomiast w firmach takie sytuacje są czymś normalnym. Jeśli zaś pracownik jest jednocześnie członkiem rodziny, to ewentualny konflikt w biznesie zawsze odczuwalny jest w życiu rodzinnym.
Rodzina i firma, to dwie płaszczyzny, które wzajemnie się przenikają. Z tego powodu funkcjonowanie przedsiębiorstwa rodzinnego jest trudniejsze, niż każdego innego. Każda rodzina musi znaleźć na to własny sposób.
FIRMA jest RODZINNA, kiedy:
– stanowi podstawę bytu rodziny,
– rodzina ma wpływ na to, jak firma jest zarządzana,
– rodzina ma wpływ na kierunki rozwoju firmy oraz na system wartości w firmie.
Alicja Wejner